۶ نکته حقوقی مهم هنگام خرید ملک (قسمت دوم)
یکی از قراردادهای مهم در جامعه که عموم افراد در طول عمر خود ممکن است بارها با آن روبرو شوند، قراردادهای مربوط به خرید و فروش ملک اعم از مسکونی (خانه، آپارتمان و ویلا) تجاری (دفتر، مغازه یا کارگاه) یا زمین (مسکونی، کشاورزی یا صنعتی) است. هرکس که مبادرت به خرید و فروش ملکی میکند، باید با نکات مهم و اولیهای درمورد این نوع از قراردادها آشنا باشد تا پس از معامله با مشکل برخورد نکند. همانطور که میدانید، معامله ملک و زمین کار سادهای نیست و خیلی از افراد نمیدانند در هنگام خرید و فروش ملک باید به چه نکات و موارد مهمی توجه کنند. البته به دلیل ناآشنایی عمده افراد با نکات حقوقی در معاملات املاک اختلافات زیادی در این مورد ایجاد میشود که به ایجاد پروندههای متعددی در مراجع قضایی منجر میشود.در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا با این نکات آشنا شوید:
۳- تطبیق مشخصات ثبت شده در سند با مشخصات واقعی ملک
قبل از انجام معامله نسبت به تطبیق مشخصاتی همچون نشانی ملک، پلاک ثبتی، حدود اربعه و کد پستی و… با مشخصات میدانی ملک مورد معامله توجه لازم را به عمل آورید. مشخصات مذکور علاوهبر اینکه در سند و مبایعهنامه درج شده است، نزد مراجع ذیصلاح نیز موجود است.
۴- مطالبه مفاصا حساب از فروشنده
قبل از فروش هر ملکی باید بدهیهای آن به دستگاههای دولتی مثل شهرداری و سازمان مالیات پرداخت شود. فروشنده باید این بدهیها را پرداخت و مفاصا حساب را به خریدار ارائه کند. خریدار میتواند با استعلام از ادارههای مربوطه نسبت به صحت و تأیید مفاصا حساب اطمینان حاصل نماید. همچنین در مواردی آپارتمانهای به فروش گذاشته دارای بدهکاریهای معوقه در مورد شارژ و دیگر مسائل مالی است؛ بنابراین توصیه میشود قبل از خرید خانه در مورد این مسائل نیز تعیین و تکلیف نمایید.
۵- پرداخت نکردن کل مبلغ
تا وقتی که طرف دیگر معامله بخشی از تعهدات خود را انجام نداده است، شما به تمام تعهدات خود عمل نکنید. هرگز تا زمان تحویل گرفتن کامل ملک، وجه کامل را به فروشنده پرداخت نکنید. تحویل کامل ملک نهتنها به شکل دریافت فیزیکی محل بلکه پس از انتقالات ثبتی سند است. به فروشندگان هم توصیه میشود، اگر کل مبلغ معامله را تحویل نگرفتهاند، به هیچ عنوان ملک را تحویل ندهند.
چنانچه پرداخت به وسیله چک باشد، اطمینان حاصل کنید که چک از حساب مسدود صادر نشده باشد یا چک سرقتی نباشد و نیز امضای آن مجعول نباشد. به هرحال توصیه میشود که حتیالامکان فروشنده درچنین حالتی چکی را که از حساب شخص خریدار و در حضور وی صادر میشود، دریافت نماید.
توجه به این نکته ضروری است که اگر بهای معامله از طریق چک پرداخت میشود، باید توجه داشته باشید که در صورت برگشت خوردن چک تنها وجه چک قابل مطالبه است و اعتبار معامله همچنان به قوت و استحکام خود باقی است؛ بنابراین نمیتوانید معامله را بر هم زنید.
۶- تعیین شرایطی برای فسخ قرارداد
از آنجا که امکان بروز بسیاری از اختلافات آتی در معاملات املاک وجود دارد، بهتر است جهت پیشگیری از دردسرهای بعدی شرایط فسخ برای هرکدام از طرفین تعیین و به شکل کتبی در قولنامه وارد شود. شاید این سوال برایتان پیش بیاید که منظور از فسخ قرارداد چیست. فسخ قرارداد یکی از راههای ارادی انحلال و خاتمه قرارداد است؛ یعنی طرفین یا یکی از آنها این حق را دارند که در مورد بقا یا از بین رفتن قرارداد تصمیم بگیرند.
در اصطلاح حقوقی به حق فسخ قرارداد «خِیار» یا «خیار فسخ» گفته میشود. واژه خیار به معنی اختیار است و منظور از آن اختیاری است که فرد در فسخ معامله دارد. درواقع خیار حقی است که قانون در مواردی به یکی از طرفین عقد یا هر دوی آنها میدهد تا قراردادی را که منعقد کردهاند، برهم بزنند. این حق نیاز به توافق و تراضی طرفین ندارد. به عنوان مثال اگر فردی در قراردادی دارای «خیار عیب» باشد، میتواند صرفنظر از رضایت داشتن یا نداشتن طرف مقابل به صورت یک طرفه قرارداد را فسخ کند. به عبارت دیگر فسخ قرارداد خلاف انعقاد قرارداد تنها به یک اراده احتیاج دارد.
اثر فسخ، انحلال و از بین رفتن قرارداد است. باید توجه داشت که اثر فسخ ناظر به آینده است؛ یعنی تعهدات آینده (بعد از فسخ) را از بین میبرد؛ اما تعهدات قبلی معتبر باقی میماند. به عنوان مثال اگر شما خانهای خریدهاید و بعد از سه ماه قرارداد شما به دلیلی فسخ شد، آن خانه دیگر متعلق به شما نیست و باید آن را پس بدهید؛ اما استفاده شما از آن خانه ظرف این سه ماه کاملاً قانونی و درست بوده است. هرچند که از این به بعد دیگر حق ندارید از آن خانه استفاده کنید. بعد از فسخ تلاش میشود تا وضع دو طرف به حالت سابق (قبل از انعقاد قرارداد) بازگردد.